पदार्थाच्या अवस्था व गुणधर्म - इयत्ता ६ वी

 पदार्थाच्या अवस्था व गुणधर्म - इयत्ता ६ वी

सरावासाठी प्रश्न  व त्या प्रश्नांची उत्तरे मिळवण्यासाठी खालील मुद्दे सविस्तर काळजीपुर्वक वाचा

1. नादमयता म्हणजे काय?
2. धातूंचे कोणते गुणधर्म असतात?
3. वर्धनीयता म्हणजे काय?
4. धातू कोणत्या स्वरूपात भूगर्भात सापडतात?
5. संप्लवन म्हणजे काय?
6. कोणता पदार्थ वितळवून मेणबत्ती बनवतात?
7. द्रवरूप नायट्रोजन चा उपयोग काय?
8. फ्रिजच्या फ्रिजरमधील हवेचे तापमान किती असते?
9. वाफेचे संघनन किती अंश सेल्सिअसला होते?
10. कोणताही पदार्थ प्रसरण कधी पावतो?
11. मानवी शरीराचे तापमान किती असते?
12. पदार्थाचे अवस्थांतर म्हणजे काय?
13. पदार्थाच्या कोणकोणत्या अवस्था असतात?  

 वरील सर्व प्रश्नांची उत्तरे शोधण्यासाठी खालील भाग सविस्तर काळजीपूर्वक वाचा.

@@  पदार्थाच्या स्थायू द्रव व वायू अशा अवस्था असतात.

    पदार्थाचे अवस्थांतर -

     पदार्थाची एक अवस्था बदलून जेव्हा तो दुसऱ्या अवस्थेत जातो त्या क्रियेस पदार्थाचे अवस्थांतर असे म्हणतात.

@@ तापमापक हे उपकरण तापमान मोजण्यासाठी वापरतात.

@@ मानवी शरीराचे सामान्य तापमान ३७ अंश सेल्सियस किंवा ९८.६ अंश फॅरनहाईट असते.

  

• कोणताही द्रव पदार्थ, त्याचे तापमान वाढले की प्रसरण पावतो व थंड होतांना आकुंचित होतो हे तत्त्व पारंपारिक तापमापक यंत्रात वापरले जाते.
•  तापमापकांत दोन महत्त्वाचे भाग असतात. तापमान संवेदक (उदा. पारा, अल्कोहोल) ज्याचे आकारमान उष्णतेने वाढते आणि मापन तालिका ज्याद्वारे प्रसारित आकारमान मोजता येते. 
• तापमापनाची एकके फॅरेनहाईट,सेल्सियस,सेंटीग्रेड, केल्विन इत्यादी.
• शुद्ध पाण्याचे समुद्रसपाटीला उत्कलन 100 अंश सेल्सिअस तापमानाला होते. हा पाण्याचा उत्कलनांक होय.

 

@@ संघनन-

•  पाण्याची वाफ थंड झाली तर एका तापमानाला वाफेचे पुन्हा पाणी होते या क्रियेला संघनन म्हणतात. 
• वाफेचे संघनन 100 अंश सेल्सिअसलाच होते. म्हणजेच पाण्याचा उत्कलनांक व संघननबिंदू हा एकच असतो.

@@ गोठणबिंदू-

• ज्या तापमानावर पाणी अधिक थंड न होता ते गोठू लागते त्याला पाण्याचा गोठणबिंदू म्हणतात.
• 0 अंश सेल्सिअस हा पाण्याचा गोठणबिंदू आहे 
• फ्रिजच्या फ्रिजरमधील हवेचे तापमान सुमारे  -१८ अंश सेल्सिअस असते.

प्रत्येक पदार्थाचा विशिष्ट उत्कलन बिंदू असतो तोच त्याचा संघनन बिंदूही असतो. 

प्रत्येक पदार्थाचा विशिष्ट गोठणबिंदू असतो तोच त्याचा विलायबिंदूही असतो.

@@ अवस्थांतराचे विविध उपयोग @@

1.  पँराफिन वक्स (मेन) वितळून मेणबत्ती बनवतात.
2. गोठवलेला कार्बन डाय-ऑक्साइड (शुष्क बर्फ) आईस्क्रीम तयार करताना व ते थंड ठेवण्यासाठी वापरतात.
3. द्रवरूप नायट्रोजनचा उपयोग रक्तपेशी व पशुंचे रेत टिकवून ठेवण्यासाठी होतो.
4.  वाळू वितळवून काच बनवली जाते.

@@ संप्लवन

•  स्थायूरूप पदार्थाचे द्रव न होता थेट वायू अवस्थेत रूपांतर होणे याला संप्लवन म्हणतात.
• कापूर हे संप्लवन चे उदाहरण आहे.

@@ धातू-

• तांबे, सोने, लोह अशा पदार्थांना धातू म्हणतात.
• धातू खनिज रुपात भूगर्भात सापडतात.

@@ धातूंचे गुणधर्म @@

वर्धनीयता -

• धातूंचे ठोकून पत्रे तयार करता येतात या गुणधर्माला वर्धनीयता म्हणतात.

विद्युतवाहकता -

• धातू मधून वीज वाहते. सर्व धातू विजेचे कमी अधिक प्रमाणात वाहक असतात या गुणधर्माला विद्युतवाहकता म्हणतात.
• धातू उष्णतेचे वाहक असतात.
• धातूंना विशिष्ट चकाकी असते.
• धातूंचा आवाज झाला तर तो खणखणीत असतो त्याला धातूंची नादमयता म्हणतात.